कृष्ण न्यौपाने, दमौली

तनहुँको देवघाट गाउँपालिका ५ स्थित सिद्धमहाकाली माध्यमिक विद्यालयमा जम्मा २ जना मात्रै ब्राह्मण विद्यार्थी अध्ययनरत छन् । विद्यालयमा कक्षा १ मा साक्षात तिवारी र कक्षा ७ मा विमिशा तिवारी अध्ययनरत छन् । साक्षात विद्यालयका प्रधानाध्यापक बासुदेव तिवारीका भतिजा हुन् भने विमिशा विद्यालय व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष विष्णुहरि तिवारीकी छोरी हुन् ।

भरतपुरबाट बोर्डिङ स्कुलका गाडीले विद्यार्थी लाने ल्याउने भएपछि अधिकांश अभिभावकले बालबालिका भरतपुर पठाउन थालेका कारण विद्यालयमा सीमान्तकृतका बच्चाबच्चीमात्रै रहन थालेको शिक्षक शिवहरि वाग्लेले बताए ।

१ सय ६० जना विद्यार्थी अध्ययन गर्ने यस विद्यालयमा सीमान्तकृत बोटे जातिका बालबालिकाको संख्या ४५ जना छ भने मगर र दलित समुदायका विद्यार्थी पनि धेरै रहेको वाग्लेले बताए ।

उनले भने, ‘यसै शैक्षिक सत्रबाट १० कक्षा सञ्चालनमा आएको यस विद्यालयमा प्रधानाध्यापकका भतिजा र विद्यालयका अध्यक्षका छोरीले ब्राह्मण जातका विद्यार्थीको प्रतिनिधित्व गरेका छन् । विद्यालयका प्रधानाध्यापक तिवारीले सामुदायिक विद्यालयमै आफ्ना छोराछोरी पढाउनुपर्छ भन्ने चेतना अभिभावकमा नआएसम्म यस्तो समस्या भइरहने बताए ।

विद्यालयको तथ्यांकमा बोटे समुदायका बालबालिका नै धेरै विद्यार्थीको संख्यामा देखिए पनि अधिकांश बोटे विद्यार्थीबीचमै पढाइ छाडेर नदी किनारमा बालुवा चाल्न र माछा मार्न जान्छन् । प्रधानाध्यापक तिवारीका अनुसार नदीमा भेल आउन रोकिएपछि विद्यालय प्रायः सुनसान हुन्छ । ‘त्रिशुली नदीको किनारमा रहेको उक्त विद्यालयमा वर्षायाम पछिको अधिकांश समय बोटे बालबालिका नदीको किनारमा बालुवा चालिरहेको र माछा मारिरहेको अवस्थामा भेटिन्छन्,’ उनले भने ।

विद्यालय व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष विष्णुहरि तिवारीले सरकारले पर्याप्त दरबन्दी र भौतिक सुविधा उपलब्ध नगराएको कारण पनि ब्राह्मण-क्षेत्री समुदायका विद्यार्थी भरतपुरको बोर्डिङ या अन्यत्रको विद्यालयमा पढ्न जाने गरेको बताए । उनका अनुसार माध्यमिक तह सञ्चालन भइसक्दा समेत प्रावि तहकै दरबन्दीका शिक्षकले पढाउनुपर्दा विद्यार्थीको नतिजामा पनि असर गरेको बताए ।