लोकतान्त्रिक प्रणालीमा केही पदहरू यस्ता हुन्छन्, जसलाई दलीय राजनीतिभन्दा माथि, निष्पक्ष र सम्मानित मानिन्छ । सभामुख, राष्ट्रपति, प्रधानन्यायाधीश जस्ता पदमा आसिन व्यक्तिले आफ्नो दलीय आबद्धतालाई त्यागेर राष्ट्रको अभिभावक वा संविधानको संरक्षकको भूमिका निर्वाह गर्नुपर्ने अपेक्षा गरिन्छ । तर, जब यी सम्मानित पदबाट अवकाश पाएपछि व्यक्तिहरू पुनः आफ्नो पुरानो दलीय राजनीतिमा सक्रिय हुन्छन्, तब नैतिक र राजनीतिक बहस सुरु हुन्छ । यो अभ्यासले पदको गरिमा र त्यसप्रतिको जनविश्वासमा कस्तो असर पार्छ भन्ने विषय सधैँ चासोको केन्द्रमा रहन्छ ।

विश्वका लोकतान्त्रिक मुलुकमा राष्ट्रपति भइसकेको व्यक्ति फेरि सक्रिय राजनीतिमा आएको उदाहरणसम्म पनि भेट्न मुस्किल छ । छिमेकी भारतमै समेत कुनै राष्ट्रपति फेरि सक्रिय राजनीतिमा फर्केको इतिहास छैन । बरु नेपालमै उच्च पदीय जिम्मेवारीको गरिमा विपरीत सक्रिय राजनीतिमा फर्किनेहरु भेटिएका छन् । तानाशाही ढंगबाट चलेका रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिन कहिले प्रधानमन्त्री भए कहिले राष्ट्रपति । उनी लोकतान्त्रिक शासनका शासक होइनन् ।

सम्मानित पदमा गइसकेपछि फेरि राजनीतिमा सक्रिय हुनेहरुमा कृष्णप्रसाद भट्टराई, रामचन्द्र पौडेल, सुवास नेम्बाङ, दमननाथ ढुंगाना, नन्दकिशोर पुन पासाङ, अग्नि सापकोटा, ओनसरी घर्ती लगायत छन् ।

नेपालमा राष्ट्रपति, उपराष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री, सभामुख, राष्ट्रिय सभा अध्यक्ष, प्रधानन्यायाधीशलाई सम्माननीय भनेर सम्बोधन गरिन्छ । प्रधानमन्त्री कार्यकारीको भूमिकामा हुन्छ । अरु भने तटस्थ, निष्पक्ष भूमिकामा हुन्छन् । ती पदको गरिमा र ओज विशिष्ट प्रकारको हुन्छ । अहिले पूर्वराष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारी फेरि एमालेको राजनीतिमा सक्रिय हुने प्रसंगले नेपाली राजनीतिमा बहस छेडिएको छ कि सम्माननीय भइसकेको व्यक्ति फेरि राजनीतिमा आउँदा के हुन्छ ? यहाँ त्यस्तै सम्मानित पदबाट पुनः सक्रिय राजनीतिमा फर्किएका केही प्रमुख नेपाली व्यक्तित्वहरूको चर्चा गरिएको छ ।

https://flo.uri.sh/visualisation/24319334/embed