काठमाडौं ।
कवि तथा कथाकार उपेन्द्र सुब्बाले नेपाली चलचित्रमा ‘कबड्डी’ शृङ्खलामार्फत कथा तथा पटकथा लेखनमा प्रवेश गरेका थिए । निर्देशक रामबाबु गुरुङले निर्देशन गरेको अधिकांश चलचित्रमा उनले लेखनमा सहकार्य गरे । साथै छायांकनमा समेत सहभागी बने ।

कथामा लेखिएका शब्दलाई दृश्यमा उतार्ने अभ्यासलाई उनले नजिकबाट नियाल्ने अवसर प्राप्त गरे । फलत : निर्देशक सुब्बाले लिम्बू समुदायको कथामा चलचित्र निर्माण गर्ने निर्णय गर्दै निर्देशन गर्ने हिम्मत पनि गरे । त्यसैको परिणामतः उनको पहिलो निर्देशकीय चलचित्र ‘जारी’ व्यावसायिक रूपमा सफल भयो ।

‘मलाई जारीको कथा पर्दामा उतार्न मन थियो । किन कि म त्यसलाई मायाको भावमा व्यक्त गर्न चाहन्थे । सोही कारण म निर्देशक बनें’, निर्देशक सुब्बाले भने । दोस्रो चलचित्र ‘मनसरा’ निर्देशन गरेका सुब्बाले तेस्रो चलचित्र ‘जारी २’ पनि निर्देशन गरेका छन् । ‘जारी’कै शृंखलालाई निरन्तरता दिएका निर्देशक सुब्बाले यस पटक जारीसँगै च्याब्रुङको कथालाई जोडेका छन् ।

त्यसो त उनले ‘जारी’ को शृंखलालाई अगाडि नबढाउने घोषणा गरेका थिए । तर, सोही समुदायको कथा समेटिएपछि अडान छाडे । ‘मैले ‘जारी’लाई शृंखलाबद्ध रूपमा अगाडि नबढाउन चाहेको हो, तर च्याब्रुङको गीतको कथा आएपछि निरन्तरता दिएँ । साथीहरूसँग सल्लाह माग्दा पनि दोस्रो भाग बनाउँदा हुन्छ भन्ने सल्लाह पाएँ । म आफ्नै अडानबाट पछि हटें’, सुब्बाले सुनाए ।

आगामी कात्तिक २१ गते प्रदर्शन हुने चलचित्र ‘जारी २ : सङ अफ च्याब्रुङ’ मा समय बदलिए पनि उही समाज र संस्कृति छ । उही पात्र छन् तर ‘जारी’ मा देखाइएको समयभन्दा सात वर्ष बितिसकेको छ । यसका साथै पहिलो भागमा देखिएका कलाकारमध्येका एक विजय बराल दोस्रो भागसम्म आउँदा ‘पूर्णबहादुरको सारंगी’ का कारण आफ्नो लोकप्रियता बढाइसकेका छन् । तर, यस्ता कुराको दबाब निर्देशक सुब्बाले आफ्नो लेखनमा पर्न दिएका छैनन् ।

‘जारी’कै शृंखलालाई निरन्तरता दिएका निर्देशक सुब्बाले यस पटक जारीसँगै च्याब्रुङको कथालाई जोडेका छन्

‘अभिनेता बरालसँग सहकार्य गरेको धेरै भइसक्यो, र उहाँ पनि सरल हुनुहुन्छ । त्यस कारण मैले उहाँको लोकप्रियतालाई पात्रमा हाबी हुन दिएको छैन । मैले यस पटक पनि राम्रो र सरल चलचित्र बनाउने कोसिस गरेको छु, पहिलो भागको व्यावसायिक दबाब लिएको छैन । मैले आफूमा लेखक र निर्देशकलाई मात्र हावी हुन दिएँ । त्यहाँ निर्माताको केही चलेन’, निर्देशक सुब्बाले भने ।

आगामी दिनमा उनी ‘जारी’ नाम राखेर शृङ्खलालाई अगाडि नबढाउने सोचमा छन् तर नबनाउने भनेर घोषणा गर्न सकेका छैनन् । किनकि सोही नाममा चलचित्र आउँदा त्यसले लोकप्रियतासँगै व्यावसयिक लाभ पनि प्राप्त गर्छ । तर, यस्ता कार्यले सर्जकको सिर्जनामा भने ह्रास ल्याउने उनको बुझाइ छ ।

‘हामीले नयाँ सिर्जना गर्न सकेनौँ भने वा एउटै सिर्जनालाई तन्काउँदै लग्यौँ भने त्यसले अल्छी बनाउँछ । सर्जक अल्छी भयो भने त्यसको असर सिर्जनामा पर्छ । त्यस्तो हुन् नदिन मैले सक्दो मेहनत गरेको छु । यसअघिका सफलता बिर्सेर नयाँले झैँ काम गरेको छु, किनकि मेहनतले नै सफलताको नजिक पुर्‍याउँछ’, उनले भने ।

निर्देशक सुब्बा चलचित्र लेखनसँगै साहित्यतर्फ पनि प्रसिद्ध छन् । एक हिसाबले उनी साहित्य र चलचित्रको पुल जस्तै हुनहुन्छ । साहित्यकारले हेर्दा चलचित्रलाई कस्तो देख्छ त ? ‘साहित्यको आँखाले चलचित्र हेर्दा समाजको कथा व्यक्त गर्ने शैली र पात्र निर्माणसँगै विम्ब निकै कम प्रयोग भएको जस्तो लाग्छ’, उनी थप्छन्, ‘यद्यपि थुप्रै साहित्यकारले चलचित्र हेर्ने गरेका छन् । तसर्थ साहित्यमा चलचित्रको प्रभाव छ, तर चलचित्रमा साहित्य कमजोर छ ।’

उनको आगामी चलचित्रमा दयाहाङ राई, विजय बराल, मिरुना मगर, ऋचा शर्मा, पुष्कर गुरुङ, प्रेम सुब्बा, माओत्से गुरुङ, मानहाङ लावती, विष्णु मोक्तान, कमलमणि नेपाल, अनिल सुब्बा, रेखा लिम्बु, बेदना राई र सिर्जना निङ्लेखु लगायतका कलाकारले अभिनय गरेका छन् ।