पोखरा ।
पोखरा महानगर वडा नम्बर ४ ले आगामी शनिबार पुरानो बजारको गणेश टोलमा ‘छैटौँ यःमरी महोत्सव’ गर्ने भएको छ । नेवारी समुदायको सांस्कृतिक सम्पदा प्रवद्र्धन गर्ने उद्देश्यले नेवाः मिसा पुचः कास्कीसँगको सहकार्यमा महोत्सव हुन लागेको हो ।

महोत्सवमा नेवारी परिकारको प्रदर्शनीसँगै बिक्री, विद्यार्थी नृत्य, झाँकी, ब्यान्ड सो र यःमरी प्रतियोगिता मुख्य आकर्षण रहने छन् । नयाँ धानको चामलको पीठोबाट माथिल्लो भाग गजुर जस्तै चुच्चो बनाई खाली भागमा चाकु, खुवा, गुँदपाक, मास, मुँगी लगायत सामग्री राखेर बनाइने योःमरी पछिल्लो समय लोप हुने अवस्थामा छ । नेवारी भाषामा ‘य’ को अर्थ ‘मन’ परेको र ‘मरी’को अर्थ ‘रोटी’ हो ।

आधुनिकतासँगै नयाँ पुस्ताले मन परेको रोटी अर्थात् यःमरी बनाउन थोरैले जान्दछन् । त्यसैले पुस्तान्तरण र अन्य समुदायलाई जानकारी दिन नेवा मिसा पुचः कास्की लागिपरेको छ । वडाध्यक्ष देवकृष्ण पराजुलीका अनुसार महोत्सवमा नेवारी खानेकुराका ६ स्टल राखिनेछन् । चाकुको यःमरी ८० रुपैयाँ र खुवाको यःमरी १ सय रुपैयाँमा बिक्री उनले जानकारी दिए ।

परम्परागत परिकार जोगाउन पोखरा महानगरपालिकाले पनि साथ दिएको पराजुलीले बताए । वडा कार्यालयले कला र संस्कृतिको संरक्षणका लागि वितगदेखि नै काम गर्दै आएकाले यःमरी जोगाउन प्रयिोगिता आयोजना गरेको उनको भनाइ छ । यःमरी प्रतियोगितामा पहिलो, दोस्रो, तेस्रो र सान्त्वना स्थान हासिल गर्ने सहभागी समूहलाई क्रमशः १५ हजार, १० हजार, ६ हजार र ३ हजार रुपैयाँ पुरस्कार प्रदान गरिनेछ ।

प्रतियोगितामा स्वादका साथ–साथै विधि, सामग्रीको प्रयोग र प्रस्तुतिबारे गरिने प्रश्नोत्तर समेत मूल्यांकनको आधार हुने नेवाः मिसा पुचः कास्की अध्यक्ष संगीता बज्राचार्यले बताइन् । महोत्सवले युवा पुस्तामा यःमरीको महत्व बुझाउन सहयोग पुगेको उनले बताइन् । यो परिकारको नेवार समुदायमा विशेष महत्व रहेकाले जोगाएर राख्नुपर्ने उनको धारणा छ ।
‘नयाँ धानको पहिलो परिकारका रुपमा यःमरी बनाइन्छ’, अध्यक्ष बज्राचार्यले भनिन्, ‘मार्गशीर्ष शुक्ल पूर्णिमाको दिन नयाँ धानको चामलबाट बनेको यःमरीलाई पूजा गरियो भने घरमा कहिल्यै अन्नको अभाव हुँदैन भन्ने जनविश्वास छ ।’ यो वर्षको महोत्सव शनिबार बिहान ११ बजेदेखि साँझ ६ बजेसम्म गणेश टोलको सडक क्षेत्रमा सञ्चालन हुनेछ ।

नेवा खल कास्की अध्यक्ष अशोक पालिखेले नेवा महोत्सवलाई परम्परा संवद्र्धनका रुपमा हेरेको सुनाए । ‘हामी यो यमरी महोत्सवमा विगतमा यमरी नै पु¥याउन नसकेको अवस्था थियो । यस पटक यस्तो नुहुने हुँदैन, अर्को नेवारको पहिचानका रुपमा चिनिएको संस्कृति पर्व बढे पनि, व्यपार व्यवसायमा हामीहरु पछि परेका छौं,’ उनले भने, ‘हिजो मम वर्ग विशेषको थियो । अहिले सबैको खाना बनेको छ । हामीले नेवारी खानालाई पनि सबैको खानाका रुपमा प्रचार गर्नुपर्छ, त्यसरी नै पस्कनुपर्छ ।’