जोमसोम ।
अमेरिकी समाचार संस्था सिएनएनले गरेको सर्वेक्षण रिपोर्ट २०२३ अनुसार हिमाली जिल्ला मुस्ताङ घुम्नै पर्ने उत्कृष्ट गन्तव्यमा सूचीकृत भएको छ । सिएनएनको रिपोर्टमा दक्षिण एसियाकै घुम्नै पर्नेमध्येको एक स्थान मुस्ताङ बनेको हो ।

चीनको कोरला ढोकामा अवस्थित मुस्ताङ र यहाँको मनोरम हिमशृंखलासँगै दक्षिण भारतबीचको व्यापारलाई सहज बनाउने ट्रेकिङ ट्रेलहरुमध्ये एक मुस्ताङमा भएको सिएनएनको रिपोर्टमा जनाइएको छ । मुस्ताङको सानो सहर जोमसोम र यहाँका पर्यटक बास बस्ने रिसोर्टहरु र सदियौंदेखिका परम्परागत घरले यहाँको सांस्कृतिक धरोहरलाई जीवन्त तुल्याएको छ ।

मुस्ताङलाई अन्तर्राष्ट्रिय समाचार संस्थाले पर्यटकीय गन्तव्यको रुपमा सूचीकृत भएसँगै यहाँका पर्यटन व्यवसायी निकै उत्साहित भएका छन् । जोमसोमस्थित माउन्ट कैलाश होटलका प्रोपाइटर शेरबहादुर गुरुङले सिएनएनको पर्यटन रिपोर्टले मुस्ताङको पर्यटनलाई ठूलो फाइदा पुग्ने बताए । उनले सिएनएनको रिपोर्ट थाहा पाउँदा गौरवान्वित महसुस भएको सुनाए ।

सिएनएनको पर्यटन रिपोर्टले मुस्ताङको पर्यटनलाई ठूलो फाइदा पुग्ने विश्वास

मुस्ताङमा सबैभन्दा बढी पर्यटक मुक्तिनाथ मन्दिरको दर्शन गर्न आउँछन् । लमजुङको बेशीसहरदेखि मनाङ र थोरङ भन्ज्याङ हुँदै मुस्ताङ जोडिने अन्नपूर्ण फेरो पदमार्गले मुस्ताङको पर्यटन विकासमा ठूलो योगदान पुर्याएको छ । विश्वकै पहिलो र पुरानो दाबी गरिएको गुम्बा लोघेकर गुम्बा उपल्लो मुस्ताङको मराङमा छ । गुम्बा ७ औं सेन्चुरीमा निर्माण गरिएको हो । यो गुम्बा गुरु पद्मसम्भवको ऐतिहासिक जीवन कथासँग जोडिएको छ । योसँगै मुस्ताङका ५ वटै स्थानीय तहमा यस प्रकारका दर्जनौं ऐतिहासिक तथा धार्मिक गुम्बा छन् ।

घरपझोङ—१ चिमाङका स्थानीय ईन्द्रप्रसाद थकालीले मुस्ताङ जिल्ला धार्मिक, सांस्कृतिक र जैविक विविधताले महत्वपूर्ण रहेको बताए । उनले समुद्री सतहदेखिको ३ हजार मिटरको भूगोल, परम्परागत कलासंस्कृति र प्राकृतिक हिसाबले रमणीय जिल्ला भएकाले यहाँ आइपुगेका जोकोही पर्यटकले फरक प्रकारको अनुभूति प्रकट गर्ने बताए ।

राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण कोष, अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्र आयोजना अन्तर्गत रहेको हिमाली जिल्ला मुस्ताङमा बर्सेनि आन्तरिक पर्यटक ५ लाख र सार्क र तेस्रो मुलुकका विदेशी पर्यटक ६० लाखको हाराहारीमा आउने गरेको अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्र (एक्याप)को तथ्यांक छ ।

कालीगण्डकी करिडोरको मनोरम दृश्य र अग्लो उचाईका तालतलैयाहरु यहाँका महत्वपूर्ण प्राकृतिक सम्पदा हुन् । यसका अलवा पर्खालले घेरिएको लोमान्थाङ दरबार, प्राचीन मानव निर्मित ऐतिहासिक गुफाहरु यहाँका महत्वपूर्ण प्राकृतिक सम्पदा हुन् । उपल्लो मुस्ताङको छोसेर, चराङ र चिउसीमा प्राचिक गुफा अवस्थित छन् ।

तल्लो मुस्ताङमा ढुम्बाताल, सेकुङ ताल, भुतर्छो ताल र टिटी ताल पर्यटकीय आकर्षणको केन्द्र बन्दै जान थालेको छ । राष्ट्रिय गौरवको निर्माणाधीन सडकको स्तरोन्नति भइरहेको र हवाई मार्गमा १८ मिनेटमै मुस्ताङ आउन सकिने भएकाले पछिल्लो समय पर्यटकको उपस्थिति वृद्धि हुँदै जान थालेको हो । पर्यटकको वृद्धि र यातायात सहजताले यहाँका मुख्य राजमार्गहरुमा पर्यटक लक्षित होटल सञ्चालन गर्ने क्रममा बढिरहेको छ ।

मुस्ताङको पृथक भूगोल, मनोरम दृश्य र यहाँका सांस्कृतिक, जैविक र प्राचीन सम्यता अवलोकन गर्न पाउँदा पर्यटक समेत उत्साहित हुने गरेका पाइएको छ । मुस्ताङ जिल्ला पर्यटकीय र धार्मिक जिल्लाका रुपमा मात्रै नभई कृषिक्षेत्रले पनि अब्बल छ ।

यहाँ उत्पादन हुने स्थानीय उत्पादनका परिकारहरु होटलहरुमा पाइने भएकाले पनि यहाँको उत्पादनको खानाका स्वाद लिन पाउँदा पर्यटक दंग पर्छन् । मुस्ताङ स्याउ, उवा, फापर, आलु लगायत अन्नबाली उत्पादन हुन्छ भने यहाँका उत्पादन देश विदेशसम्म पुग्ने गरेको छ ।

सरकारले उत्तर\दक्षिण व्यापारिक मार्ग विस्तार गर्ने उद्देश्यले राष्ट्रिय गौरवको सडक विस्तार गरिहेको छ । यसैका कारण पनि जोमसोमबाट उत्तरी कोरला बोर्डरसम्म ५ घन्टामै पुग्न सकिन्छ । पछिल्लो समय नेपाली युवायुवतीहरु कोरलानाका अवलोकन गर्न लर्कोनै लाग्ने गरेको छ ।

मुस्ताङको तल्लो क्षेत्रबाट नीलगिरि हिमाल र धौलागिरि हिमालहरु निकै आकर्षक र मनमोहक देखिन्छ । मुस्ताङ भित्रिने अधिकतर पर्यटकहरु उपल्लो मुस्ताङ जान सक्दैनन् । नेपाल सरकारको अध्यागमन विभागले १० दिनका लागि ५ सय डलर रोयल्टी शुल्क लिने प्रावधानले भिआइपी विदेशी पर्यटक बाहेक अन्य जान सक्दैनन् । केही वर्षअघि उपल्लो मुस्ताङको पर्यटक विकास गर्न शुल्क घटाउन त्यहाँका पर्यटन व्यवसायीहरुले माग गरेका थिए । तर, सो मागको अझै सम्बोधन हुन सकेको छैन ।