एसके थकाली
जोमसोम

हिमालपारिको जिल्ला मुस्ताङ प्रवेश गर्ने एउटै मात्र नाका हो निर्माणाधीन बेनी/जोमसोम÷कोरला सडक । उत्तरतिर चीनको स्वशासित क्षेत्र तिब्बत पर्छ । उत्तरतर्फ मुस्ताङ हुँदै व्यापार तथा पारवाहन नाका सञ्चालन गर्ने उद्देश्यले सरकारले करिब ४ वर्षअघि बेनी-जोमसोम-कोरला सडक आयोजना सुरुआत गर्‍याे ।

करिब ६० को दशकमा यहासम्म अस्थायी कच्ची सडक विस्तार नेपाली सेनाले गर्‍यो । त्यसपछि त मुस्ताङको क्रेज ह्वात्तै बढाइदियो । मुस्ताङको पवित्र धाम मुक्तिनाथ, कागबेनी श्राद्धस्थल, दामोदरकुण्ड र उपल्लो मुस्ताङको यात्रा केहीहदसम्म सहज बन्यो ।

भारतीय नाकाबन्दी नेपालले भोग्नु परेको पारवाहन समस्यालाई लिएर सरकारले यहाँ राष्ट्रिय गौरवको आयोजना सुरु भयो । आयोजना सुरुसँगै आयोजनाको कार्यालय जोमसोममा बस्यो ।

कालिगण्डकी करिडोर अन्र्तगत आयोजनाले बेनी÷जोमसोम ७६ किमि सडकमा ४ खण्ड र जोमसोम÷कोरला १ सय १० किमी सडक ७ खण्डमा विभाजन भयो । २०७४ सालदेखि सुरु भएको राष्ट्रिय गौरवको आयोजना अन्र्तगत बेनी÷जोमसोम ७० किमी सडकमा २ वटा प्याकेजको काम शर्मा गजुरमुखीले लियो । म्याग्दीको अन्नपूर्ण गापा तातोपानीदेखि मुस्ताङको थासाङ गाउपालिका —२ कोवाङसम्म सडक स्तरोन्नतिको जिम्मा पनि शर्मा गजुरमुखीले लियो ।

त्यही शर्मा गजुरमुखीले सुपरभाइजरको रुपमा खटाएको व्यक्ति हुन् मुस्ताङका ईन्द्रसिँह शेरचन । उनलाई म्याग्दी र मुस्ताङका धेरै व्यक्तिले यात्रु र सडकका द ग्रेड मेनका रुपमा लिन्छन् ।

इन्द्रसिंह कामका मात्र इमान्दार छैनन् । त्योभन्दा पनि उनी उक्तिकै सहयोगी र दयालु छन् । बेनी—जोमसोम सडक आयोजना सुरु भएलगत्तै २०७४ सालदेखि निर्माणाधीन सडकको काममा व्यस्त छन् । कमजोर भु—बनाबटका कारण बर्खायामको मौसममा निर्माणधीन बेनी÷जोमसोम सडकको ठाउँठाउँमा बाढी, पहिरो र नदी कटानले अकल्पनीय सास्ती दिने गर्छ । सडक निर्माणको क्रममा होस या बर्खायाममा हुने प्राकृतिक प्रकोपमा सडक अवरुद्ध होस, दिलो ज्यानले मरिमेट्ने गर्छन् सडकका द ग्रेड मेन इन्द्र ।

इन्द्र सडक निर्माणको मात्र सहजकर्ता होइनन् । उनी त बेनी —जोमसोम सडकमा आइपर्ने हरेक चुनौतीलाई ज्यान हत्केलामा राखेर कार्यसम्पादन गर्छन् । बर्सेनि बर्खायाममा मुस्ताङ यात्रा गर्ने यात्रुले भोग्ने हरेक समस्या र कठिनाइमा सारथी बनेर सामाजिक उत्तरदायित्व निर्वाह गर्छन् । उनले यो काम २०७४ सालबाट निरन्तर गर्दै आइरहेका छन् ।

सडकमा उनको काम सडक सुपरीवेक्षण गर्ने मात्र हो । तर उनी सडकका मजदुरसँगै अहोरात्र खटिन्छन् । सडक चाँडोभन्दा चाँडो सुचारु गर्नसके यात्रुले भोग्ने सास्ती पर्देनथ्यो भन्ने उनको मान्यता छ । यसैले होला उनले सडक खुलाउन सडकमै बसेर खान खाई मजदुरसँग काम गर्छन् ।

सडकमा आइपर्ने प्राकृतिक तथा मानवीय विपदको अपडेट सम्वन्धी निकाय र पत्रकारलाई खबर गर्छन् । सामान्य पोसाक र साथमा १ झोला उनको दैनिक साधन हो । सडकमा गुडेका सवारी साधनलाई कुनै सहयोग चाहिएमा उनले त्यसको सहजीकरण गर्छन् । उनको म्याग्दीको अन्नपूर्ण गापा—३ दानामा एक खाजाघर छ । त्यहाँ उनका परिवारले काम गरेका छन् । कहिलेकाँही पर्यटक गाइड भएर ट्रेकिङको काम हिड्छन् ।

सडकमा आइपर्ने समस्या मात्र होइन इन्द्रसिंहको सहयोग उनले थाहा पाएका र सम्भव भएका सबै स्थानमा सहयोग पु¥याउन जान्छन् ।

यसपटक कोरोना भाइरस र सडक अवरुद्धले पुर्‍याएको जनजीवनमा पीडामा उनी दुखी छन् । उनी भन्छन् ,‘हामी निरन्तर सडक खुलाउन पहल गरेका छौं ।’

अवरुद्ध बेनी—जोमसोम सडक विगत एक महिना अघि देखि यातायात आवगमन ठप्पै छ । जसले जनजीवनलाई ठूलो असर गरेको उनी बताउँछन् ।