पोखरा ।

उच्च हिमाली क्षेत्रमा घुम्न जाने पर्यटकहरूमा लेक लाग्ने (अल्टिच्युड सिकनेस) समस्या विकराल बन्दै गएपछि पोखरामा सरोकारवालाहरूले गम्भीर चिन्ता व्यक्त गरेका छन् । विशेषगरी मुस्ताङको मुक्तिनाथ जस्ता धार्मिक तथा पदयात्रा गन्तव्यमा एक्कासी उचाइमा पुग्दा पर्यटकको ज्यानै जाने घटना बढेपछि यसको रोकथामका लागि तत्काल कदम चाल्नुपर्नेमा उनीहरूको जोड छ ।

गत आर्थिक वर्षमा अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्रभित्र मात्रै १८ जना पर्यटकले लेक लागेर ज्यान गुमाएको तथ्यांकले यसको भयावहता देखाउँछ । अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्र आयोजना (एक्याप) का अनुसार ज्यान गुमाउनेमा ६ नेपाली, ८ भारतीय तथा अमेरिका, जर्मनी, कोरिया र स्वीजरल्याण्डका एक-एक नागरिक थिए । त्यसैगरी, जिल्ला प्रहरी कार्यालय मुस्ताङको तथ्याङ्क अनुसार २०८१ सालमा मात्र मुस्ताङमा ८ भारतीय, २ नेपाली र १ अमेरिकी नागरिक गरी ११ जनाको लेक लागेर मृत्यु भएको छ ।

यही जोखिम न्यूनीकरण गर्ने उद्देश्यले मुस्ताङको घरपझोङ गाउँपालिकाको आयोजना र होटल संघ पोखरा नेपालको समन्वयमा बुधबार पोखरामा एक छलफल कार्यक्रम आयोजना गरियो । कार्यक्रममा व्यवसायीहरूले तराईको करिब १०० मिटर उचाइबाट एकै दिनमा ३७१० मिटर उचाइको मुक्तिनाथ पुग्ने प्रवृत्ति मानव स्वास्थ्यका लागि अत्यन्तै घातक रहेको बताए ।

कार्यक्रममा गण्डकी प्रदेश सभा सदस्य विकल शेरचनले यो समस्यालाई नीतिगत रूपमै सम्बोधन गर्न प्रदेश सभामा आवाज उठाउने प्रतिबद्धता जनाए । उनले अन्नपूर्ण चक्रीय पदमार्गका विभिन्न स्थानमा पर्यटकले बुझ्ने गरी सचेतनामूलक सूचना सामग्री राख्नुपर्नेमा जोड दिए ।

होटल संघ पोखराका अध्यक्ष लक्ष्मण सुवेदीले पर्यटकको संख्याभन्दा गुणस्तरमा ध्यान दिनुपर्ने बेला आएको बताए । “भारतीय पर्यटकहरू एकै दिनमा मुक्तिनाथ पुगेर पोखरा वा मुस्ताङ कतै नबसी फर्कंदा एकातिर सुरक्षा जोखिम बढेको छ भने अर्कोतिर बसाइ अवधि पनि घटेको छ,” उनले भने, “यस्तो जोखिमले कतिपयको ज्यान समेत गएको छ ।”

कार्यक्रमका अन्य वक्ताहरूले पनि विभिन्न सुझाव प्रस्तुत गरे । होटल संघ नेपालका केन्द्रीय सदस्य भरतराज पराजुलीले पोखरामा एक सुविधासम्पन्न सूचना केन्द्र स्थापना गरी पर्यटकलाई सही जानकारी दिनुपर्ने बताए । नेपाल पर्यटन बोर्ड गण्डकीका प्रमुख मणिराज लामिछानेले सचेतनामूलक पुस्तिका र सूचना बोर्ड राख्न बोर्ड तयार रहेको जानकारी दिए । त्यसैगरी, टान गण्डकीका अध्यक्ष कृष्णप्रसाद आचार्यले पर्यटक सूचना व्यवस्थापन प्रणाली (टिम्स्) कार्ड अनिवार्य गर्दा सुरक्षा बढ्ने धारणा राखे ।

आयोजक संस्था घरपझोङ गाउँपालिकाका अध्यक्ष मोहन सिंह लालचनले धेरै पर्यटकलाई उचाइमा जाँदा अपनाउनुपर्ने सावधानीबारे थाहै नहुने गरेको बताए । उनले पर्यटकलाई आराम गर्दै, समय लिएर र न्यानो कपडा लगाएर मात्र उच्च भूभागमा जान सचेत गराउनुपर्ने आवश्यकता औंल्याए । एक्यापका प्रमुख डा. रविन कडरियाले पर्यटक सुरक्षाका लागि एक्याप सचेत रहेको र स्थानीय व्यवस्थापन समितिसँग मिलेर काम गरिरहेको जानकारी दिए ।

छलफलमा व्यवसायीहरूले सरकारी निकायबाट यस विषयलाई गम्भीरतापूर्वक नलिएको गुनासोसमेत गरे । होटल संघ गण्डकीका अध्यक्ष हरिप्रसाद शर्मा गैह्रेले यसअघि नै विज्ञप्तिमार्फत ध्यानाकर्षण गराउँदा पनि सुनुवाइ नभएकोमा दुःख व्यक्त गरे । व्यवसायीहरूले पर्यटकको स्वास्थ्यमाथि खेलवाड गर्ने व्यवसायीलाई कारबाही गर्न र सरकारले नै नीति बनाएर सुरक्षा सुनिश्चित गर्न माग गरेका थिए ।