जोमसोम ।
मुस्ताङको घरपझोङ गाउँपालिका वडा नम्बर १ स्थित चिमाङ गाउँमा हिमाली कालो भालुको आतंक बढेको छ । भालुले बालीनाली सखाप पार्ने क्रम नरोकिएपछि त्यहाँका किसान दैनिक मध्यरातसम्म भालु धपाउन गस्तीमा खटिएका छन् ।

किसानले उत्पादन गरेको स्याउ लगायतका अन्नबाली हिमाली कालो भालु पसेर खाइदिने गरेपछि चिमाङ गाउँमा ५ जना सम्मिलित ७ वटा समूह बनाएर गस्ती गर्न थालिएको छ । किसानलाई भालुले अन्नबाली सखाप पारेर निकै ठूलो सास्ती दिएको स्थानीय सुकबहादुर विश्वकर्मा बताउँछन् । यहाँ एक्याप संरक्षित क्षेत्रमा कालो भालु र मानवबिचको द्वन्द्व बढ्दै गएको हो ।

समुन्द्री सतहको ३ हजार मिटरमा रहेको चिमाङ गाउँ बेनी जोमसोम सडक मार्गको कालिगण्डकी पारी अग्लो र भिरालो स्थानमा अवस्थित छ । घना जंगलको फेदमा अवस्थित गाउँका किसानलाई खेतबारीमा लगाएको अन्न बाली जोगाउनै धौधौ परेको किसान विश्वकर्माको भनाइ छ ।

त्यहाँ उवा र जौबाहेक सबै अन्नबाली भालुले सखाप पारिदिने गरेको छ । अन्नपूर्ण संरक्षण आयोजना (एक्याप) इलाका संरक्षण कार्यालय जोमसोमको मातहतमा रहेको यहाँको चिमाङ गाउँमा कालो भालुको जत्थाले स्थानीय किसानले उत्पादन गरेको बालीनाली सखाप पारिदिन थालेपछि किसान चिन्तित बनेका छन् ।

यो समस्या त्यहाँका किसानले वर्षौ वर्षदेखि झेल्नु परेको गुनासो गरेका छन् । किसानले उत्पादन गरेको स्याउ, फापर, मकै, सिमी, हरियो तरकारी लगायतका बाली हिमाली कालो भालुले रातिको समयमा खेतबारीमा पसेर सखाप पारिदिने गरेको स्थानीय किसानहरुको भनाइ छ ।

चिमाङ गाउँमा किसानले उत्पादन गरेको कृषि उत्पादन कालो भालुले सखाप पारिदिन थालेपछि घरपझोङ गाउँपालिकाले किसानको खेतबारीमा ग्याबिनसहित ताराजाली लगाएको थियो । तर, त्यहाँ लगाइएको घेराबार तालजालीमाथि उक्लिएर भालुले खेतबारीमा लगाइएको अन्नबाली नोक्सान पारिदिएको घरपझोङकी कार्यपालिका सदस्य मनी विश्वकर्माले जानकारी दिए ।

चिमाङ गाउँमा कृषि उत्पादनको प्रचुर सम्भावना छ । यहाँका किसान कृषिमा आत्मनिर्भर छन् । तर, यहाँको मुख्य आम्दानीको रुपमा रहेको कृषि व्यवसायलाई कालो भालुको आतंकले दुख दिने थालेपछि यहाँका किसान निकै ठूलो समस्यामा परेका हुन् ।

भालु आतंक रोक्न गाउँको खेतबारीमा लगाएको तारजालीले काम नगरेपछि त्यसको विकल्पमा एक्याप जोमसोमले गत वर्ष भालु धपाउने यन्त्र (साइरन) जडान गरेको कार्यपालिका सदस्य मनी विकले उल्लेख गरे । तर, त्यस प्रकारको यन्त्रले पनि भालुको आतंक रोक्न असफल सम्भव भएन ।

खेतबारीमा लगाइएको तारजाली, भालु धपाउने साइरन र विद्युतीय तारजालीले समेत भालु रोक्न नसकेपछि राति किसानको गस्ती

चिमाङ गाउँको खेतबारीमा तारजाली र भालु धपाउने यन्त्र जडान गरे पनि त्यसले काम नगरेपछि त्यहाँका किसानले ६÷७ जनाको समुह बनाएर दैनिक हेरालो बस्न सुरु गरेका थिए । एक्यापले भालु नियन्त्रण गर्न तीन कर्मचारीको पारिश्रमिकवापत १ लाख ३० हजार बजेट विनियोजन गरेको थियो । तर, भालु नियन्त्रण गर्न तीन कर्मचारी पर्याप्त नभएपछि ६÷७ जनाको समूह बनाएर पारिश्रमिक बाँडफाँड गरिएको हो ।

चिमाङकी स्थानीय कार्यपालिका सदस्य विश्वकर्माले गाउँमा दैनिक राति ८ बजेबाट १२ बजेसम्म भालु आउँछ कि भनी खेतबारीमा गस्ती गर्ने गरेको जनाए । गाउँमा समूह विभाजन गरी आलोपालो दैनिक राति गस्ती सुरु गरेपछि भालु आतंक आशिंक रुपमा कम भएको उनको भनाइ छ ।

चिमाङ गाउँमा किसानले उत्पादन गर्ने कृषि उपज संरक्षण गर्न एक्याप जोमसोमले परीक्षणका रुपमा विद्युतीय तारजाली निर्माण गरेको कार्यालय प्रमुख राजेश गुप्ताले जानकारी दिए । सौर्य ऊर्जा प्रणालीबाट विद्युत प्रवाह हुने गरी भालु नियन्त्रण गर्न १ हजार २ सय ७० मिटर क्षेत्रफलमा विद्युतीय घेराबार निर्माण गरिएको कार्यालय प्रमुख गुप्ताले सुनाए । उनले यस कार्यका लागि ४ लाख खर्च भएको जनाए ।

तर, यहाँ एक्यापले परीक्षणको रुपमा लगाएको विद्युतीय तारजालीले भालु नियन्त्रणमा कुनै फाइदा नपुगेको कार्यपालिका सदस्य विकले दाबी गरे । चिमाङमा भालु भिरालो स्थानबाट चढेर खेतबारी पस्ने गरेको र विद्युतीय तारजालीसमेत नाघेर किसानको उत्पादन नष्ट गर्ने गरेको किसानहरु बताउँछन् ।

यहाँ अहिले पनि दैनिक रुपमा राति किसानहरु भालु धपाउन हेरालो बस्न गरेका छन् । चिमाङ गाउँमा मात्रै होइन, भालुले थासाङ गाउँपालिकामा पनि बर्सेनि किसानको बालीनाली सखाप पारिदिने गरेको छ । यहाँको कुञ्जो, ताक्लुङ, छयो, झिप्रा देउराली, सौरु, सिर्खुम, नाउरीकोट लगायतका ठाउँमा पनि हिमाली कालो भालुको आतंकले किसानहरु आजित छन् ।