जेनेभा । उदीयमान राष्ट्रहरूको बढ्दो ऋण, भारी कर र वित्तीय असुरक्षाका कारण नियममा आधारित अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार प्रणाली खतरामा रहेको संयुक्त राष्ट्रसंघका प्रमुख एन्टोनियो गुटेर्रेसले चेतावनी दिएका छन् ।

गुटेर्रेसले धेरै देश ऋणको संकटमा फसेका र स्वास्थ्य तथा शिक्षामा भन्दा ऋणदाताको सेवामा बढी रकम खर्च गरिरहेको बताए ।

‘विश्वव्यापी ऋण बढेको छ । गरिबी र भोकमरी अहिले पनि व्याप्त छ । अन्तर्राष्ट्रिय वित्तीय संरचनाले विकासोन्मुख देशका लागि पर्याप्त सुरक्षा कवच प्रदान गरिरहेको छैन र नियममा आधारित व्यापार प्रणाली गलत बाटोमा जाने जोखिममा छ,’ महासचिव गुटेर्रेसले जेनेभामा व्यापार र विकाससम्बन्धी संयुक्त राष्ट्रसंघीय सम्मेलनमा भने ।

गुटेर्रेसले भने, ‘व्यापार र विकासले परिवर्तनको आँधीबेहरीको सामना गरिरहेको छ । विश्वव्यापी वृद्धिको तीन चौथाइ हिस्सा अहिले विकासशील देशबाट आएको छ, सेवाजन्य व्यापारमा वृद्धि भइरहेको छ र नयाँ प्रविधिले विश्व अर्थतन्त्रलाई बढावा दिइरहेको छ ।’

तर भूराजनीतिक विभाजन, असमानता, द्वन्द्व र जलवायु संकटले प्रगतिलाई सीमित बनाइरहेको संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिवले जनाएका छन् ।

उथलपुथलमा अर्थतन्त्र

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको प्रशासनले अन्य देशमाथि व्यापक कर वृद्धि गरेको छ, जसले विश्वभर व्यापार तनाव निम्त्याएको छ । गुटेर्रेसले भने, ‘संरक्षणवाद केही परिस्थितिमा अपरिहार्य हुन सक्छ, तर यो तर्कसंगत हुनुपर्छ ।’

संयुक्त राष्ट्रसंघका प्रमुखले अनिश्चितता बढिरहेको, लगानी घटिरहेको र आपूर्ति शृङ्खलामा उथलपुथल मच्चिइरहेको बताए । उनले विकासोन्मुख देशमा ‘छोटो–छोटो परिवर्तन’ जारी रहेको चेतावनी दिए ।

उनका अनुसार, ‘व्यापार अवरोध बढिरहेका छन् । केही कम विकसित देशले ४० प्रतिशत करको सामना गरिरहेका छन्, जबकि उनीहरूले प्रतिनिधित्व गर्ने विश्वव्यापी व्यापार प्रवाहको हिस्सा एक प्रतिशत मात्र छ ।’

गुटेर्रेसले भने, ‘हामी वस्तुका लागि व्यापार युद्धको बढ्दो जोखिम देखिरहेका छौँ । हामी जनताको समृद्धि र कल्याणभन्दा मृत्युमा बढी लगानी गरिरहेका छौँ भन्ने कुरा सैन्य खर्चको प्रवृत्तिले देखाउँछ ।’

गुटेर्रेसले यी खतराको सामना गर्दै अघि बढ्दा अन्तर्राष्ट्रिय कार्यका लागि चार प्राथमिकता रहेको जनाए । उनले निष्पक्ष विश्वव्यापी व्यापार र लगानी प्रणाली, विकासशील देशका लागि वित्तीयकरण, अर्थव्यवस्थालाई प्रोत्साहित गर्न प्रविधि र नवीनता, तथा जलवायु उद्देश्यसँग व्यापार नीतिहरू संरेखित गर्नुपर्नेमा जोड दिए ।
रासस/एएफपी