हालैको ‘जेनजी’ आन्दोलनले सरकार परिवर्तन गरायो । नेपाली ठूलो उथलपुथल ल्यायो । मुख्य दलहरुको शासनबाट वाक्क थिए नेपाली । तिनीहरु फिलाललाई सरकारबाहिर परेका छन् । तर तिनीहरु जुन परिवर्तनको अपेक्षा हो, त्यसको संकेत भने देखिएको छैन । खास गरी तत्कालीन प्रमुख सत्तारुढ नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली अझै पदासिन भइरहन इच्छुक देखिएका छन् । उनी नेतृत्व हस्तान्तरण गर्ने मुडमा देखिन्नन् । तिनैको नेतृत्वलाई युवा पुस्ताले अस्वीकार गरेको हो । तर पार्टी नेतृत्वमा भने उनी अझै बसिरहन चाहेका छन् । भलै एमालेले पनि मंसिरमा विशेष महाधिवेशन गर्ने भनेको छ ।

कर्मकाण्डी शैलीको महाधिवेशनले फेरि उनैलाई अध्यक्ष बनायो भने अचम्म नमाने हुन्छ । दलहरु परिवर्तन हुन चाहेनन्, मानेनन् भन्ने बुझे हुन्छ । ओली सरकारको प्रमुख साझेदार कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवाले कार्यवहाक भनेर उपसभापति पूर्णबहादुर खड्कालाई जिम्मेवारी सुम्पिए । कांग्रेसमा विशेष महाधिवेशनको माग चर्काे छ । तर संस्थापन भने त्यसको पक्षमा देखिएको छैन । माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड अध्यक्ष छाडेर संयोजक बनेका छन् । तर विशेष महाधिवेशनबाट उनै अध्यक्षमा आउने तयारी पनि सँगसँगै देखिन्छ । यी प्रवृत्तिले नेपालका दल र तिनका नेता जेन जी आन्दोलले दिएको पाठ सिक्न तयार छैनन् भन्ने प्रष्ट हुन्छ । बरु उनीहरु षडयन्त्रको सिद्धान्तको चश्मा लगाएर आन्दोलनलाई षडयन्त्र देखिरहेका छन् । जसरी हिजो राजा ज्ञानेन्द्रले आफू विरुद्धको आन्दोलनमा त्यही चश्मा लगाए । अहिले नेताहरुले दोहो¥याएको प्रवृत्ति उही हो ।

सबैतिर प्रमुख राजनीतिक दलहरूलाई तत्काल नेतृत्व हस्तान्तरण गर्न आह्वान छ । तर केपी ओलीले त भनिपनि हाले, ‘फेसबुकमा कसैले लेख्दैमा म पद छोड्दिन ।’ सामाजिक सञ्जाल फेसबुकले समाजको ऐना देखाउँछ भन्ने ओलीलाई आज पनि हेक्का देखिन्न । दलहरूमा आन्तरिक लोकतन्त्रको अभाव छ भनेर जुन आलोचना हुन्थ्यो । नेताहरुले पद नछोड्ने र नयाँलाई मौका नदिनु भनेको त्यही हो । बाँचुञ्जेल पदासिन हुन चाहने र तिनैलाई संकट मोचक देख्ने कार्यकर्तालाई कुनै पनि व्यक्तिको भौतिक शरीर सधैं रहन्न भन्ने हेक्का पनि छैन । सत्तामोह यो संकटको मुख्य कारण हो । अहिले दलका शीर्ष नेतृत्वहरूमा देखिएको वैचारिक विचलन र सत्ता स्वार्थले जनविश्वास गुमाउँदै गएको छ । जेन जी आन्दोलनमा केही अराजक तत्वहरूको घुसपैठ भएको कुरा सत्य हो, तर यसको मूल मर्मलाई बेवास्ता गर्न मिल्दैन ।

हाम्रो राजनीतिक इतिहासलाई फर्केर हेर्दा, जब–जब नेतृत्वले जनताको आवाज सुन्न छोडेको छ, तब–तब ठूला परिवर्तनहरू भएका छन् । पञ्चायत विरुद्धको आन्दोलन होस् या २०४६ सालको जनआन्दोलन, हरेक परिवर्तनमा जनताको असन्तुष्टि र नयाँ नेतृत्वको आकांक्षाले काम गरेको छ । आज फेरि त्यही अवस्था दोहोरिएको छ । अहिलेको समस्याको जड भनेकै दलहरूको शीर्ष नेतृत्वमा रहेको वैचारिक विचलन र सत्तामोह हो । जुन दलहरूले गणतन्त्र ल्याए, तिनै दलका नेताहरू अहिले गणतन्त्रलाई कमजोर बनाउँदैछन् ।

अब दलका पहिलो पुस्ताका नेतृत्वहरूले अब आफैँ अग्रसर भई नयाँ पुस्ताका लागि बाटो खोल्नुपर्छ । युवा पुस्ताको सक्रिय सहभागिता बिना कुनै पनि परिवर्तन दिगो हुन सक्दैन । दलहरूले तत्काल आन्तरिक लोकतन्त्रलाई सुदृढ गर्नुपर्छ । हरेक तहमा युवा नेतृत्वलाई अवसर दिनुपर्छ । यो समय दलहरूले आत्मसमीक्षा गर्ने समय हो । देश र जनताको हितलाई केन्द्रमा राखेर नयाँ पुस्तालाई नेतृत्व हस्तान्तरण गर्नु नै अहिलेको अपरिहार्य आवश्यकता हो । पुरानै ढर्रामा चल्ने हो भने यसले अझ ठूलो संकट निम्त्याउनेछ । नेतृत्व परिवर्तन बिना देशमा नयाँ आशाको सञ्चार सम्भव छैन ।