पोखरा । नेवाः खलः कास्कीद्वारा स्थापित पहिलो संस्करणको ‘कास्की नेवाः रत्न सिरपा’ पुरस्कार पोखराको भैरव संस्कृति संरक्षण समितिलाई प्रदान गरिएको छ । शनिबार पोखरामा आयोजित एक समारोहका बीच १ लाख रुपैयाँ राशिको उक्त पुरस्कार समितिले प्राप्त गरेको हो ।

वरिष्ठ साहित्यकार एवं संस्कृतिविद् तुलसी दिवसले समितिका अध्यक्ष तीर्थमान प्रधानाङ्गलाई पुरस्कार रकम र सम्मानपत्र हस्तान्तरण गरे । विसं २०२९ देखि निरन्तर रूपमा भैरव नृत्य, नेवाः संस्कार र विभिन्न सांस्कृतिक पक्षको संरक्षण र प्रवर्धनमा पुर्‍याएको योगदानको कदर गर्दै समितिलाई पुरस्कृत गरिएको हो । पुरस्कार वितरणमा नेवाः खलः कास्कीका अध्यक्ष अशोक पालिखे र छनोट समितिका संयोजक तीर्थ श्रेष्ठले सहजीकरण गरेका थिए ।

समारोहमा बोल्दै प्रमुख अतिथि दिवसले भाषा, साहित्य र संस्कृतिको जगेर्ना गर्ने काममा पोखराका स्थानीयवासीको सक्रियता लोभलाग्दो रहेको बताए । ‘जीवनलाई नजिक बनाउन, एकतामा ल्याउन र विश्व परिवेशलाई चिनाउन भाषा, संस्कार र संस्कृतिबाहेक अरू केही छैन,’ दिवसले भने, ‘संस्कृतिमा कुनै प्रकारको विभेद हुँदैन, यो सधैं सुन्दर हुन्छ ।’ उनले जीवनलाई सार्थक बनाउन समाजको सबल र सक्षम संस्कृतिको संरक्षणमा जोड दिए ।

नेवाः खलः कास्कीका अध्यक्ष अशोक पालिखेले दुई वर्षअघि विराटनगरमा आफ्नो संस्था पुरस्कृत हुँदाको क्षणबाट प्रेरित भएर यो पुरस्कारको जन्म भएको खुलासा गरे । ‘बसको यात्राकै क्रममा योजना बन्यो र त्यतिबेलै साढे ७ लाख रुपैयाँ संकलन भयो,’ पालिखेले भने, ‘हामीले समाजमा राम्रै गरेका रहेछौं भन्ने कुरा विभिन्न ठाउँबाट प्राप्त सम्मानले पुष्टि गरेको छ ।’

छनोट समितिका संयोजक एवं साहित्यकार तीर्थ श्रेष्ठले ८८ वर्षको उमेरमा पनि संस्कृतिविद् तुलसी दिवसको पोखरा आगमनले कार्यक्रमको गरिमा बढाएको बताए । उनले भैरव संस्कृतिलाई अब विश्व सम्पदा सूचीमा सूचीकृत गर्न पहल गर्नुपर्नेमा जोड दिए ।

पुरस्कृत संस्थाका अध्यक्ष तीर्थमान प्रधानाङ्गले मल्लकालीन समयदेखि चलिआएको भैरव नाच र संस्कृतिको संरक्षणमा समिति २०२९ सालदेखि संस्थागत रूपमा लागेको बताए । ‘यो निकै महत्वपूर्ण संस्कृति हो, नृत्यका लागि कम्तीमा १०० जना कलाकार चाहिन्छ,’ उनले भने, ‘यो गणनृत्य हो र रागमा आधारित भएकाले यसको विशिष्ट महत्व छ ।’

कार्यक्रममा संस्थाका सल्लाहकार गणेशबहादुर श्रेष्ठले नेवाः जातिलाई उद्यमशिलतासँग जोडेर लैजानुपर्ने बताए । यस्तै, नेवाः मिसा पुचः की अध्यक्ष संगिता बज्राचार्यले पूर्वजले हस्तान्तरण गरेको संस्कृतिलाई नयाँ पुस्ताले अनुसरण गर्नुपर्ने धारणा राखिन् ।

कोषका दातालाई सम्मान
पुरस्कार स्थापनाका लागि योगदान पुर्‍याउने दाताहरूलाई सोही अवसरमा सम्मान गरिएको छ । अक्षय कोषका लागि १ लाख रुपैयाँ सहयोग गर्नेलाई संरक्षण सदस्य र ५० हजार रुपैयाँ सहयोग गर्नेलाई संस्थापक सदस्यको रूपमा सम्मान गरिएको हो ।

सम्मानित हुनेहरूमा उत्तम द्वा, भक्तराज श्रेष्ठ, विनोद कायस्थ, सीता ढेवाजु, विश्वराज श्रेष्ठ, दशरथमान बुद्धाचार्य, विनोद वैद्य, सोभितमान बुद्धाचार्य, धर्मेन्द्र बाटाजु, रोशन महर्जन, राजेश पालिखे, अर्जुनकुमार ताम्राकार, बाबुराम कायस्थ र अनिलकुमार श्रेष्ठ छन् । नेवाः खलः कास्कीका अध्यक्ष अशोक पालिखेको अध्यक्षतामा सम्पन्न कार्यक्रम महासचिव श्रीकृष्ण कतिलाले सञ्चालन गरेका थिए ।