नेपाली राजनीतिको मियोका रुपमा रहेको नेकपा (एमाले) को ११ औँ राष्ट्रिय महाधिवेशन केवल एउटा पार्टीको सांगठनिक अभ्यासमा मात्र सीमित रहेन । काठमाडौँको भृकुटीमण्डपबाट पुनः केपी शर्मा ओलीको नेतृत्वमा नयाँ केन्द्रीय कमिटी निर्माण भएसँगै एमालेले ‘स्थिरता’, ‘नेतृत्वको अपरिहार्यता’ र ‘क्रान्तिकारी शक्तिको पुनर्जागरण’ बारे नयाँ राष्ट्रिय बहस छेडिदिएको छ । विभिन्न प्रतिकूलता र दबाबका बीच पनि ओलीले प्राप्त गरेको भारी बहुमतले एमालेभित्रको आन्तरिक शक्ति सन्तुलनलाई मात्र सङ्केत गर्दैन, बरु आगामी नेपाली राजनीतिका केही गम्भीर प्रवृत्ति र मार्गचित्रलाई समेत प्रष्ट पारेको छ ।

महाधिवेशनको उद्घाटन सत्रमा उर्लिएको विशाल जनसहभागिता यसपटकको सबैभन्दा चर्चाको विषय बन्यो । काठमाडौँ र भक्तपुरका सडकहरूमा देखिएको त्यो मानवसागरले केवल एमालेको सांगठनिक शक्ति मात्र प्रदर्शन गरेन, बरु वर्तमान राजनीतिक व्यवस्था र पुराना दलहरूमाथि उठिरहेका प्रश्नहरूको बीचमा ‘स्थापित दलहरू नै जनताको भरोसाका केन्द्र हुन्’ भन्ने बलियो सन्देश दियो । दार्शनिक रूपमा, यो जनसहभागिताले ‘डिजिटल पपुलिज्म’ भन्दा ‘सांगठनिक धरातल’ बलियो हुन्छ भन्ने पुष्टि गरेको छ ।

११ औँ महाधिवेशनले ‘संकटको घडीमा अनुभवी सारथि’ को दर्शनलाई आत्मसात् गरेको छ । ‘जेन–जी’ आन्दोलनले निम्त्याएको राजनीतिक उथलपुथल र व्यवस्थामाथि नै प्रश्न उठिरहेको समयमा, एमाले प्रतिनिधिहरूले केपी शर्मा ओलीकै नेतृत्वमा पुनः विश्वास व्यक्त गरे । ओलीको जितले यो सिद्ध गरेको छ कि पार्टी कार्यकर्ताहरू अहिलेको तरल अवस्थामा ‘प्रयोग’ भन्दा ‘सुरक्षा र दृढता’ चाहन्छन् । यसलाई ‘अरिंगाल दर्शन’ मात्र नभई ‘विचार र नेतृत्वको एकीकरण’ का रूपमा पनि बुझ्न सकिन्छ ।

दोस्रो विधान महाधिवेशनले तय गरेको मूल नारा “निर्णायक राष्ट्रिय शक्ति निर्माणका लागि हाम्रो संकल्पः ‘समृद्ध नेपाल, सुखी नेपाली’ नै अबको मुख्य मार्गचित्र हो । यसलाई कार्यान्वयन गर्न महाधिवेशनले नेतृत्वलाई निम्न बुँदामा निर्देशित गरेको छः
भ्रष्टाचारविरुद्ध शून्य सहनशीलताः ‘आफैँबाट सुरु गरौँ’ भन्ने मान्यताका साथ नेताहरूको सम्पत्ति विवरण सार्वजनिक गर्ने र आर्थिक पारदर्शितालाई डिजिटल प्रणालीमा आवद्ध गर्ने । नीतिगत भ्रष्टाचारको अन्त्यः ‘स्वार्थको द्वन्द्व’ रोक्न कडा कानुनी र नैतिक मापदण्ड लागू गर्ने । डिजिटल गभर्नेन्सः नागरिक र सेवाप्रदायक बीचको भौतिक सम्पर्क घटाउन ‘फेसलेस, क्यासलेस र पेपरलेस’ सेवा सुनिश्चित गर्ने । दण्डहीनताको अन्त्यः नियामक निकायहरूलाई राजनीतिक हस्तक्षेपमुक्त बनाउने र सम्पत्ति छानबिनमा कठोर बन्ने ।

केवल सुशासनले मात्र समृद्धि आउँदैन, यसका लागि ‘उत्पादन र उत्पादकत्व’ मा फड्को मार्नुपर्ने बहस पनि यस महाधिवेशनको महत्त्वपूर्ण पाटो हो । ‘जबज’ को सार अनुसार दलाल पुँजीवादलाई निरुत्साहित गर्दै राष्ट्रिय पुँजी निर्माण गर्न उत्पादनमूलक क्षेत्रमा कार्यकर्ता परिचालन गर्ने नीति लिइएको छ । युवा पलायन रोक्न ’स्वदेशमै रोजगारी’ को ठोस र कार्यान्वयनयोग्य योजना ल्याउने जिम्मेवारी नयाँ नेतृत्वमा छ ।

‘परराष्ट्र नीति’ मा राष्ट्रिय हितमा आधारित ‘प्रो–नेपाल’ अडानलाई थप मजबुत बनाउने अपेक्षा छ

३०१ सदस्यीय केन्द्रीय कमिटीले नेपालको विविधतालाई समेट्ने ठोस प्रयास गरेको छ । युवा उमेर समूह, ३३ प्रतिशत महिला सहभागिताको संवैधानिक मर्म र दलित, जनजाति, मधेसी लगायतको प्रतिनिधित्वले एमालेलाई थप समावेशी बनाएको छ । मतदान प्रक्रियाले ‘सहमतिको नाममा लादिएको नेतृत्व’ भन्दा ‘प्रतिस्पर्धाबाट छानिएको नेतृत्व’ को लोकतान्त्रिक सुन्दरतालाई स्थापित गरेको छ ।

महाधिवेशनका बिम्बहरु ‘न्यातपोल र धरहरा’ ले एमालेको राजनीतिक दर्शनलाई झल्काउँछन् । न्यातपोलले सांस्कृतिक गौरव र दृढतालाई जनाउँछ भने धरहराले पुनरुत्थान र आधुनिकतालाई । ओलीको पुनरागमनले नेपालको ‘परराष्ट्र नीति’ मा सन्तुलित र राष्ट्रिय हितमा आधारित ‘प्रो–नेपाल’ अडानलाई थप मजबुत बनाउने अपेक्षा गरिएको छ ।

अहिलेको राजनीतिमा युवा पुस्ताको असन्तुष्टि र नयाँ राजनीतिक शक्तिहरूको आकर्षणलाई एमालेले गम्भीरतापूर्वक लिएको देखिन्छ । महाधिवेशन हलमा देखिएको युवा प्रतिनिधिहरूको बाक्लो उपस्थिति र सक्रियताले एमालेको सांगठनिक नेटवर्क नयाँ पुस्तामा पनि जीवितै रहेको देखाउँछ । केन्द्रीय कमिटीमा ४० वर्ष मुनिका युवाहरुको प्रतिनिधित्वले एमाले अब नयाँ तहको नेतृत्व तयार गर्न केन्द्रित छ भन्ने सन्देश दिएको छ ।

महाधिवेशनले युवाहरूलाई केवल ‘भोट बैंक’ मात्र नभई ‘उत्पादक शक्ति’ को रूपमा स्वीकारेको छ । ‘एक टोल, एक उद्यम’ वा ‘स्टार्टअप’ लाई राज्यका तर्फबाट सहुलियत दिने नीतिगत नेतृत्व एमालेले लिने संकल्प गरेको छ । यसले वैदेशिक रोजगारीमा रहेका युवाहरूलाई स्वदेश फर्काउने र उनीहरुको सीपलाई राष्ट्र निर्माणमा लगाउने ’ब्रेन गेन’ को अवधारणालाई जोड दिएको छ ।

नेकपा (एमाले) को ११ औँ महाधिवेशनले केपी शर्मा ओलीलाई पुनः नेतृत्वको साँचो सुम्पेर आगामी राजनीतिक यात्राको मार्गचित्र प्रष्ट पारेको छ । अबको मुख्य चुनौती भनेको उद्घाटन समारोहमा सडकमा देखिएको जनसमर्थनलाई निर्वाचनको मतपेटिकामा बदल्नु र जनताको नैराश्यलाई आशामा परिणत गर्नु हो । ‘निर्णायक राष्ट्रिय शक्ति’ बन्ने एमालेको लक्ष्य तब मात्र पूरा हुनेछ, जब ‘जेन–जी’ र आम जनताले उठाएका चुस्त दुरुस्त सेवा प्रवाह, सुशासन र समृद्धिको संकल्पलाई पार्टीले व्यवहारमा खरो उतार्नेछ ।