जोमसोम ।
उत्तर—दक्षिण जोड्ने राष्ट्रिय गौरवको कालिगण्डकी कोरिडोर (बेनी—जोमसोम—कोरला)सडक आयोजनाको वित्तीय प्रगति ७ अर्ब ५ करोड ७ लाख ४८ हजार पुगेको छ । आयोजनाले सडक तथा पुलपुलेला निर्माणमा चालु आर्थिक वर्ष २०८०—०८१ सम्मका लागि विनियोजन भएको बजेट ८ अर्ब ३८ करोड ७८ लाख ५९ हजारमध्ये उक्त रकम खर्च गरेको हो । यो समग्र बजेटको ८३ प्रतिशत हो ।

उत्तर—दक्षिण जोड्ने राष्ट्रिय गौरवको (बेनी—जोमसोम—कोरला) सडक आयोजना आर्थिक वर्ष २०७३/०७४ देखि सुरु भएको हो । आयोजना सुरु भएयता हालसम्म विनियोजित बजेटमध्ये मूल्य समायोजनसहित समावेश भएकाले खर्च भौतिक प्रगतिको अनुपातमा केही बढी देखिन पुगेको आयोजनाका सूचना अधिकारी विष्णु चापागाईंले उल्लेख गरे । उत्तर—दक्षिण जोड्ने कोरला सडकको अहिलेसम्मको समग्र भौतिक प्रगति ८२ प्रतिशत र वित्तीय प्रगति ७८ प्रतिशत रहेको उनले बताए ।

उत्तर—दक्षिण कोरला नाका जोड्ने व्यापारिक मार्ग विस्तारित आयोजनाका लागि चालु आर्थिक वर्षसम्ममा सडक स्तरोन्नतितर्फ ७ अर्ब ३५ करोड ३९ हजार विनियोजन भएकोमा चालु वर्षको वैशाख मसान्तसम्ममा ६ अर्ब ३५ करोड १९ लाख अर्थात् ८४ दशमलव ६५ प्रतिशत वित्तीय खर्च भइसकेको छ ।

रणनीतिक सडक तथा पुलपुलेला निर्माण र संरक्षणमा चालु वर्षसम्म आइपुग्दा ८८ करोड ४३ लाख विनियोजन भएकोमा ६५ करोड ३८ लाख अर्थात् ७३ दशमलव ९३ प्रतिशत वित्तीय प्रगति भइसकेको आयोजनाले जनाएको छ । यो खर्च मूल्य समायोजन खर्च अनुसार भएको आयोजनाका सूचना अधिकारी चापागाईंले जानकारी दिए ।

बेनी—जोमसोम—कोरला सडक आयोजनाका लागि चालु आर्थिक वर्ष २०८०/०८१ मा सडक स्तरोन्नतितर्फ ७० करोड विनियोजन भएकोमा चालु वर्षको १० महिनामा ४५ करोड ६ लाख अर्थात् ६४ प्रतिशत वित्तीय खर्च भएको छ । सडक तथा पुलपुलेला निर्माण तथा संरक्षणमा २ करोड ८२ लाख विनियोजन भएकोमा १ करोड ७७ लाख अर्थात् ६३ प्रतिशत खर्च भएको आयोजनाका सूचना अधिकारी चापागाईंले बताए ।

यसअघिको आर्थिक वर्षसम्ममा आयोजनाका लागि आर्थिक वर्ष २०७३/०७४, २०७४/०७५, २०७५/०७६, २०७६/०७७, २०७७/०७८, २०७८/०७९ र २०७९/०८० गरी ७ आर्थिक वर्षमा सडक तथा पुलपुलेला गरी कुल ७ अर्ब ६५ करोड ९६ लाख ५९ हजार विनियोजन भइसकेकोमा ६ अर्ब ५३ करोड ७४ लाख ४८ हजार अर्थात् ८५ दशमलव ३४ प्रतिशत बजेट खर्च भएको हो ।

सडकतर्फ अघिल्लो आर्थिक वर्षसम्ममा ६ अर्ब ८० करोड ३५ लाख विनियोजन भएकोमा ५ अर्ब ९० करोड १३ लाख बजेट खर्च भएको थियो । पुल पुलेसातर्फ अघिल्लो आर्थिक वर्षसम्ममा ८५ करोड ६१ लाख विनियोजन भइसकेकोमा ६३ करोड ६१ लाख बजेट खर्च भइसकेको थियो ।

भारतीय नाकाबन्दीपछि आर्थिक वर्ष २०७३/०७४ सालदेखि सुरु भएको उत्तर—दक्षिण जोड्ने कोरला सडक आयोजनाका लागि ७ वटा खण्ड तय गरिएको थियो । जसअन्तर्गत बेनी—जोमसोम ७४ किमी दुरीको सडक ४ खण्ड र जोमसोम—कोरला ११० किमी सडक खण्डका लागि ७ खण्डमा विभिन्न निर्माण कम्पनीले सडक निर्माणको जिम्मा पाएका थिए ।

सुरुवाती चरणमा सुरु गरिएको सडक खण्डमध्ये जोमसोम—कोरला ७ खण्डमध्ये ६ खण्ड र बेनी—जोमसोम २ खण्ड गरी ६ वटा सडक खण्ड निर्माण सम्पन्न भई आयोजनालाई हस्तान्तरण भइसकेको छ । गौरवको कोरला सडक खण्डमध्ये थप नयाँ सडक खण्ड थपिँदै गइरहेका छन् ।

आयोजनाका सूचना अधिकारी चापागाईंका अनुसार मालढुंगा—बेनी १३ किमी कालोपत्रे सडक, बेनी—गलेश्वर ३ किमी कालोपत्रे सडक, जोमसोम—कागबेनी १३ किमी कालोपत्रे सडक र हालै छुसाङ चैले सडक थप स्तरोन्नतिका योजना प्राथमिकतामा परेका हुन् । जसमध्ये बेनी—गलेश्वर कालोपत्रे निर्माण सम्पन्न भई आयोजनालाई हस्तान्तरण भइसकेको छ ।

सडकतर्फ जोमसोमदेखि चराङसम्म र छोसेरदेखि कोरलासम्मको सडक आयोजनालाई हस्तान्तरण भइसकेको हो । तर, निर्माण कम्पनीको बेवास्ता र ढिलासुस्तीले चराङ—छोसेर सडक अन्तिम चरणमा पुगेर अलपत्र अवस्थामा रहेको जनाइएको छ । बेनी—जोमसोम ७४ किमी सडकको तेस्रो खण्ड मुस्ताङको कैकुदेखि खन्तीसम्मको २० किमी कालोपत्र सडक शर्मा गजुरमुखी जेभीले एक वर्ष अगावै आयोजनालाई हस्तान्तरण गरेको थियो ।

कोरला सडकमा निर्माणाधीन सडक अन्तर्गत मालढुंगा—बेनी ७८ प्रतिशत सम्पन्न भएको छ । बेनी—जोमसोम सडकको पहिलो खण्ड बेनीदेखि तातोपानीसम्मको १९ किमी कालोपत्र सडकको शर्मा युनाइटेड जेभीले ९० प्रतिशत, म्याग्दीको तातोपानीदेखि मुस्ताङको कैकुसम्मको १७ किमी कालोपत्र सडक शर्मा गजुरमुखी जेभीले ८५ प्रतिशत र मुस्ताङको खन्तीदेखि जोमसोम पक्कीपुलसम्मको १८ किमी कालोपत्र सडक पप्पु गौरी पार्वती कोशी एण्ड न्यौपाने जेभीले ८० प्रतिशत भौतिक प्रगति सम्पन्न गरेको आयोजनाले उल्लेख गरेको छ ।

पुल पुसेसा निर्माण तथा संरक्षण तर्फ आश्यकता अनुसार नयाँ योजना पनि थपिँदै छन् । कोरला सडक आयोजना अन्तर्गत पुल पुलेसातर्फ उपल्लो मुस्ताङको लोमान्थाङदेखि कोरला नाकासम्मको लोमान्थाङ खोला, किम्लिङ खोला, नाम्डोक खोला र भर्मा खोला पुल गरी ४ वटा पुल हालै सम्पन्न भइसकेर आयोजनालाई हस्तान्तरण भइसकेको छ । जिम्मेवारी सरेर आयोजनालाई अख्तियारी दिइएको जोमसोम—कोरला सडकको पान्डाखोला पुल पनि केही वर्ष अघि सम्पन्न भइसकेको थियो ।

बेनी—जोमसोम सडक अन्तर्गत निर्माणाधीन राहुघाट खोला पुल, घट्टेखोला पुल, छाक्ताङ खोला पुल र लेते खोला पुल निर्माण सम्पन्न भई आयोजनालाई हस्तान्तरण भएको हो । यसै गरी आयोजना मार्फत रुप्से बेलिब्रिज, तातोपानी बेलिब्रिज र बेनीमा स्थानान्तरण गरिएको बेलिब्रिजसमेत सम्पन्न भएको छ ।

योसँगै पुलपुलेसातर्फ ९ वटा पक्की पुल र ३ वटा बेलिब्रिज गरी १२ वटा पुल निर्माणको काम सम्पन्न भएका आयोजनका सूचना अधिकारी चापागाईंले जानकारी दिए । उनका अनुसार जोमसोम—कोरला सडक खण्डमा निर्माणाधीन चराङ खोला पुल, घमीखोला पुल, छुसाङखोला पुल, मार्फाखोला पुल निर्माणाधीन अवस्थामा छन् ।
…
काभ्रेभीर सहज हुँदै
मुस्ताङ प्रवेश गर्ने सबैभन्दा अप्ठेरो र जोखिमयुक्त सडक काभ्रेभीर सडक पछिल्लो समय निकै नै सहज बन्दै जान थालेको छ । नेपाली सेनाले अप्ठेरो स्थानको चट्टान फोरर ट्रयाक खुला गरेको काभ्रेभीर सडकलाई आयोजनाले थप स्तरोन्नति गरेपछि यो स्थानको यात्रा सुरक्षित बन्दै जान थालेको हो ।

आयोजना अन्तर्गत सडक स्तरोन्नतिको जिम्मा पाएको शर्मा गजुरमुखीले रककटिङ गरी सडक चौडा गरेको र त्यहाँ १६ सय मिटर आरसीसी ढलान गरी सकेकाले बेनी हुँदै मुस्ताङ यात्रा सहज बनेको हो । त्यहाँको कतिपय भासिएको सडकमा आरसीसी वाल उठाएर माटो फिलिङ गरी सडक चौडा गर्ने काम भइरहेको आयोजनाका सूचना अधिकारी चापागाईंले बताए ।

‘काभ्रेभीरमा सुरुवाती ठेक्का गर्दा १६ सय मिटरको आरसीसी सडक तोकिएको थियो, त्यो पूरा भइसक्यो,’ सूचना अधिकारी चापागाईले भने, ‘अझै करिब ५ सय मिटर आरसीसी सडक विस्तार गर्नुपर्ने देखिन्छ, यसका लागि स्टमेट र भिओ प्रक्रिया गर्ने गृहकार्य भइरहेको छ ।’ बर्सेनि कालिगण्डकी नदीको कटानले काभ्रेभीर सडकको संरचनामा क्षति पुर्‍याउने भएकाले सडक तलको कालिगण्डकी नदीलाई च्यानलिङ गर्ने कार्य भइरहेको जानकारी दिए ।