अमृत सुवेदी, पोखरा

५ दिनअघि पोखराको एक परिवार र आफन्तसहित भेला भएर जन्मदिनको उत्सव मनाए ।

त्यो बर्थ पार्टीमा करिब २० जना सहभागी थिए । प्रदेश स्वास्थ्य निर्देशक डा. विनोदविन्दु शर्माका अनुसार ‘बर्थ पार्टीमा’ सहभागीमध्ये केहीलाई ज्वरो र रुघाखोकी लाग्यो । परीक्षण गर्दै जाँदा पार्टीमा सहभागी १७ जनालाई कोभिड पोजेटिभ देखियो ।

‘स्वास्थ्यमा कुनै समस्या थिएन । सबै ठिकठाकै थिए । बर्थ पार्टीमा सहभागीमध्ये १ जनालाई स्वाफ फेर्न गाह्रो भएछ र उनको उपचारको क्रममा मृत्यु भयो,’ डा. शर्माले भने, ‘सब ठिकठाकै छन् भनेका छन् भनेका व्यक्तिलाई पछि अहिलेको कोभिड युके भेरिएन्सले सिकार बनाइरहेको छ ।’
…..

पोखरा–१३ मा ७१ वर्षीय वृद्ध घरमै थिए । उनलाई एक्कासी स्वास्थ्य समस्या देखा प¥यो । परिवारका अनुसार उनमा कुनै दीर्घ रोग थिएन र औषधि खाएका पनि थिएनन् ।

उनले आफूलाई कमजोर महसुस गरेपछि उनलाई चरम मेमोरियल अस्प्तालमा लगे । त्यहाँबाट बेड छैन भनेर भनेर पोखराको मणिपाल शिक्षण अस्पताल पु¥याए ।

‘मणिपालमा पनि बेड नभएको जानकारी गराएपछि फेरि बेड मिलाएर चरकमै ल्याउने कुरा भयो । राति १२ बजे पनि चरक मेमोरियलमा पुगें । कोरोना परीक्षण गर्दा पोजेटिभ देखियो,’ डा. विनोद विन्दुले भने, ‘तत्काल अक्सिजनको व्यवस्था गरेर अब ठिक भए, कुनै समस्या छैन भनेको विरामी भोलिपल्ट बिहान उहाँ बिते ।’
…

एक्कासी स्वास्थ्यमा समस्या देखिएर २७ गते चरक मेमोरियल अस्पताल पु¥याएकी पोखरा पोखरा–७ की ४५ वर्षीया महिलामा कोरोना पोजेटिभ देखियो ।

अचानक स्वास्थ्य समस्या देखिएर अस्पतालको आइसियुमा उपचारत महिलाको भोलिपल्ट २८ गते नै मृत्यु भयो । बिहीबार पोखरा स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानको कोभिड उपचार केन्द्रमा मृत्यु भएका पोखरा–८ का ५० वर्षीय पुरुषको कथा पनि उस्तै छ ।

२४ गते कोरोना पोजेटिभ देखिएर अस्पताल भर्ना भएका उनको स्वास्थ्यमा सुधार भइरहेको चिकित्सकले बताइरहेका थिए । तर, पोजेटिभ देखिएको ६ दिनपछि उनको उपचारकै क्रममा मृत्यु भयो ।
…..

माथि उल्ल्ेखित ४ प्रतिनिधि घटनामात्रै हुन् । पछिल्लो समय गण्डकी प्रदेशमा यस्तै प्रकृतिका विरामीको मृत्यु हुने संख्या डर लाग्दो स्थितिमा अगाडि बढिरहेको छ ।

घरमै बसिरहेका भर्खरका तन्नेरीदेखि यसअघि कुनै स्वास्थ्य समस्या नभएका बुढा÷बुढीसम्मलाई कोरोनाले ज्यान लिइरहेको छ ।

पहिलो लहरको तुलनामा दोस्रो लहरको बैशाख महिनामा मात्र कयौं गुणा तिव्र गतिमा कोरोना संक्रमणबाट मृत्यु भएको छ । ‘कोरोना संक्रमण सुरु भएको १६ महिनालाई हेर्ने हो भने सबैभन्दा खतरनाक विन्दुमा छौं । सबैभन्दा अप्ठेरो र कठिन अवस्थामा छौं,’ प्रदेश स्वास्थ्य निर्देशक डा. शर्माले भने, ‘यो जनचेतनाको कमीले भएको छैन, हेलचक्क्राइँको कारणले भएको छ ।

१६ महिनासम्म कोरोना लागेन अब केही हुँदैन भन्ने मानिसहरुको मानसिकताको सिकार घर परिवार र समाजका व्यक्तिहरु भइरहेका छन् ।’ गण्डकीमा पछिल्लो १० दिनमै ९४ जनाले कोरोना संक्रमणबाट ज्यान गुमाएका छन् ।

त्यसमध्ये १० दिनमा मृत्यु हुने कास्कीका मात्र ५१ जना छन् । वैशाखभरि गण्डकीमा १ सय ११ जनाको मृत्यु भएको छ ।

कास्कीमा कोभिडका कारण मृत्यु हुनेको संख्या वैशाखमा मात्र ५९ जना छन् । र, मृत्यु हुनेहरु अधिकांश युवाअवस्थादेखि र यसअघि कुनै स्वास्थ्य समस्या नभएका व्यक्तिहरु छन् ।

‘कोरोना संक्रमण दर हेर्दा हामी एकदमै जटिलतामा छौं । सामान्य रुपको देखिराखेको कोरोनाभन्दा धेरै फरक प्रकृतिको हामीले बेहोरिरहेका छौं,’ डा. शर्माले भने, ‘केही समय अघि १ सय ७४ वटा नमूना लिएर परीक्षण गर्दा १ सय ४ जनामा युके भेरियन्स देखिएको छ । त्योमध्ये पनि २७ जना ११ वर्षका बच्चामा देखिएको छ ।’

गण्डकी प्रदेशमध्ये पनि सबैभन्दा बढी जोखिममा राजधानी पोखरा छ । वैशाखमा मात्र कास्कीमा ३ हजार १ सय ८६ जना कोरोना संक्रमित थपिएका छन् ।

जबकि चैत मसान्तसम्म कास्कीमा जम्मा ४ सय १६ जनामात्र संक्रमित थिए । जसमध्ये ५९ जनाको वैशाखमात्र मृत्यु भएको छ । कोरोना सुरु भएयता चैत मसान्तसम्म कास्कीमा मृत्यु हुनेको संख्या १ सय १५ जनामात्र थियो ।

वैशाख पहिलो हप्तासम्म ४ सय १६ जनामात्रै सक्रिय संक्रमित रहेको गण्डकी प्रदेशमा अहिले ७ हजार ३१ जना पुगिसकेको छ । मृत्यु हुनेको संख्या २ सय ७ जनाबाट बढेर ३ सय १८ जना पुगिसकेको छ । गण्डकीमा वैशाख महिनामात्र १ सय ११ जनाको मृत्यु भएको तथ्यांक छ ।

मर्नेहरुको संख्या उपचार नपाएरभन्दा पनि कोरोनाको नयाँ भेरियन्सको प्रकृतिका कारण धेरैको ज्यान गएको छ । ‘कतिबेला कसलाई जटिल स्वास्थ्य समस्या आइपर्छ, कतिबेला अक्सिजनको मात्र ह्यात्तै बढ्यो भन्ने जानकारी नै हुँदैन,’ पोखरा स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानका कोभिड फोकल पर्खन डा. शरद बरालले भने, ‘त्यसमाथि लागि हाले र गम्भीर स्वास्थ्य समस्या देखिए बेड पाइँदैन, अक्सिजनको अभाव हुन सक्छ । कोरोना लागिसकेर ठिक छ भनेको मान्छे पनि फ्याट्ट मरिरहेको छ । त्यसैले कोरोना लाग्नै नदिनु सबैभन्दा ठूलो रोकथाम हो ।’

गण्डकी प्रदेशमा वैशाखमात्र कोरोना संक्रमणको संख्या र मृत्यु दरले पनि नयाँ नयाँ रेकर्ड कायम गरिरहेको छ । ६ हजार ८ सय ६८ जना गण्डकीमा होम आइसोलेसनमा छन् । तर, जोखिम पनि उत्तिकै छ । घरमै संक्रमण भएर बसेको विरामीको प्रत्येक दिनको अवस्था कस्तो भन्ने अपडेट हुन्छ न सरकारले चेकजाँचको व्यवस्था नै मिलाउँछ ।

‘हामीले घरमा बसेका संक्रमितलाई फलोअप गर्न सकेका छैनौं । ४० आइसोलेसन बनाएका थियौं । तर, अहिले त्यो अवस्था छैन । सबै घर आइसोलेसन हुन्,’ डा. शर्माले भने, ‘अब घरमा रहेका त्यस्ता संक्रमितलाई कसरी छिटो र स्वास्थ्योपचार गर्नु प्रमुख चुनौति हो ।’

दोस्रो लहरको कोरोना जुनसुकै उमेर समूहमा पनि प्रवेश गर्ने, छिटो फैलिन र असर पनि धेरै गर्ने भएको चिकित्सकहरुको भनाइ छ । त्यसैले पछिल्लो समय संक्रमणको दर र मृत्यु पनि तीव्र रुपमा बढेको उनीहरुको भनाइ छ ।

गण्डकीमा बिहीमात्र १४ जनाको मृत्यु भयो । बुधबार अझ बढी १६ जनाको मृत्यु भएको थियो । २५ गते १२ जनाको ज्यान गएको गण्डकी प्रदेशमा २६ गते १३ जना र २७ गते फेरि १२ जनाको मृत्यु भएको थियो ।

स्वास्थ्यकर्मीले यो संख्या अझै उकालो लाग्न सक्ने चेतावनी दिएका छन् । नयाँ प्रकृतिको कोरोना आउँछ भन्ने नसोचेका कारण अहिलेको जटिल अवस्था आएको डा. शर्माको भनाइ छ ।

‘अझै १ महिना यसरी उच्च दरमा बढ्न सक्छ,’ डा. शर्माले भने, ‘प्रत्येक दिन म बाँचे, मैले मेरो परिवारलाई पनि बचाउनु छ भनेर सोच्नुपर्ने बेला छ । प्रत्येकले सोच्नुपर्ने छ कि यो खेलाँची गर्ने बेला होइन ।’