अन्नपूर्ण फेरो मात्र होइन यस आसपासका थुप्रै क्षेत्र पर्यटकको मनै लोभ्याउने खालका छन् । खासगरी साहसिक पर्यटनका लागि यो क्षेत्र प्रख्यात छ । त्यही भएर त दिनहुँ माछापुच्छ्रे र अन्नपूर्ण आधार शिविरतिर जाने पर्यटकको लर्को नै लाग्छ । संसारकै उत्कृष्ट मानिने अन्नपूर्ण पदयात्रामा पर्यटकको चापमात्रै बढेको छैन, अंगभंग तथा परिवारका सदस्य गुमाउने दुखदायी घटना पनि भइरहेका छन् ।

प्राकृतिक विपत्ति रोक्न सकिँदैन । मौसमका बारेमा पूर्वानुमान लगाउन सकिने थुप्रै उपकरण बनेका छन् । तर नेपालको पर्यटकीय क्षेत्रमा यस्ता खालका प्रविधि प्रयोग हुन नसक्दा दुखद घटनाको सामना गर्नु परेको छ । जुन घटना अहिले फेरि भयो । हिमाली क्षेत्रमा हिउँ पर्नु स्वभाविक हो । तर त्यो हिउँबाट कसरी जोगिने भन्ने पूर्वानुमान गर्न नसक्दा अन्नपूर्ण पदमार्ग क्षेत्रमा बर्सेनि यस्ता घटना हुने गरेका छन् । यो सामग्री तयार हुने बेलासम्म अन्नपूर्ण आधार शिविर क्षेत्रमा कोरियाली ४ र नेपाली ३ गरी ७ जना सम्पर्कविहीन छन् । तर जहाँ घटना भएको हो, त्यो ठाउँमा अझै पनि उद्धारकर्ता पुग्न सकेका छैनन् ।

कात्तिकको पहिलो साता पोखरामा ठूलै कार्यक्रम भयो । कोरियन टेलिकमको सहयोगमा गण्डकी प्रदेश, नेपाल पर्वतारोहण संघ र हुम हुङ्गिल हुमिन फाउन्डेनको सहयोगमा अन्नपूर्ण उद्धार केन्द्रको उद्घाटन गण्डकीका मुख्यमन्त्री पृथ्वीसुब्बा गुरुङले गरेका थिए । अन्नपूर्ण बेसक्याम्प क्षेत्रमा जाने पर्यटक दुर्घटनामा परे बेलैमा उद्धार हुने भनेर प्रचार पनि गरियो । उद्धार केन्द्रले विशिष्ट किसिमको ड्रोनको प्रयोग गर्ने, इन्फारेड क्यामरामा ड्रोनबाट जीवित मानिस पत्ता लगाउने प्रविधि प्रयोग हुने भनिएको थियो । ‘ड्रोनमा सेन्सरसहित क्यामरा जडान हुन्छ र त्यसले मानिस जीवित रहेको संकेत दिनेछ र तत्काल उद्धार गर्न सकिनेछ,’ भनिएको थियो त्यतिबेला । पछिल्लो दुर्घटनाको ४ दिन बितिसक्यो उक्त उद्धार केन्द्रबाट के काम भयो कहिँकसैले केही थाहा पाएका छैनन् । पर्वतारोहण तथा पदयात्रामा आइपर्ने विपत र त्यसको जोखिम न्यूनीकरण गर्न अन्नपूर्ण क्षेत्रमा स्थापना गरिएको उद्धार केन्द्रकै औचित्यमाथि प्रश्न चिह्न खडा भएको छ ।

नेपाल सरकारले सन् २०२० लाई भ्रमण वर्षको रुपमा घोषणा गरेको छ । केन्द्रसहित ७ वटै प्रदेशमा पनि भव्य समारोह भयो । तर आएका पर्यटकको सुरक्षाप्रति भने सरकारी निकायको ध्यानै पुगेन । अन्नपूर्णसहित हिमाली क्षेत्रमा भएको यो पहिलो घटना होइन् । यस्ता घटना हुनसक्छन् भनेर पूर्वानुमान गर्नतिर कसैले चासो नदिने अनि प्रचारका नाममा उद्धार केन्द्रको नाम फिजाउने काम भइरहेको छ यहाँ । देशी विदेशी पर्यटकलाई नेपालको पर्यटन क्षेत्र सुरक्षित छ । दुर्घटना भइसकेपछि उद्धारका लागि कुनै बिलम्ब हुँदैन भन्ने प्रत्याभूति दिन सक्नुपर्छ । तर त्यतातिर सरकारी र निजी क्षेत्रको ध्यानै पुगेको छैन । भ्रमण वर्षको सुरुमै भएको दुर्घटनाले सरकारलाई ठूलो पाठ पढाएको छ । यो पाठबाट ज्ञान लिएर आगामी दिनमा अपनाउनुपर्ने उपायका बारेमा पर्यटनसम्बद्ध क्षेत्र सचेत हुनुपर्छ । पर्यटक उद्धारका नाममा बदनामी कमाएको नेपालको पर्यटन क्षेत्र साँच्चै उद्धारमा सहभागी भएर सकारात्मक सन्देश प्रवाह गर्ने बेला पनि यही हो ।