पोखरा ।

आजको विश्वमा सबैभन्दा ठूलो चिन्ता र चासोको विषय के हो ? उत्तर र विचार आआफ्नै हुनसक्छन् । कतिपयलाई सम्भावित तेस्रो विश्वयुद्ध वा परमाणु शक्तिको भय पनि छ । तर पत्रकार रजनीश भण्डारी भने मिथ्या र भ्रामक सूचना आजको विश्वको सबैभन्दा चुनौतीको विषय भएको ठान्छन् । यही कुरा वर्ल्ड इकोनोमी फोरमलाई उद्धृत गर्दै उनले बिहीबार लेकसिटी कलेज एन्ड रिसर्च सेन्टरमा पत्रकारिताका विद्यार्थीलाई बुझाउँदै थिए ।

नेपाल इन्भेस्टिगेटिभ एन्ड मल्टिमिडिया जर्नालिज्म नेटवर्क (निमजिन) का संस्थापक तथा प्रधान सम्पादक भण्डारीले मिथ्या र भ्रामक सूचनाबाट नागरिकलाई जोगाउने दायित्व पत्रकारहरुको भएको बताए । उनले भने, ‘आज पत्रकारले पत्रकारितामात्रै गरेर हुँदैन, मल्टिमिडिया पनि जान्नुपर्छ ।’ उनले कृत्रिम बौद्धिकता अर्थात एआईले पत्रकारहरुलाई चुनौती थपेको पनि सुनाए ।

‘थाहा छैन, एआईले कति पत्रकार विस्थापित गर्छ, चुनौती छ, तर चुनौती भएकैले अवसर पनि छ,’ उनले भने, ‘विशेष शैलीको खोजी पत्रकारिताबाट पत्रकारितालाई विश्वसनीय बनाउनुपर्छ । संसारभर नै अहिले मिडियाले विश्वसनीयता कसरी बढाउने भन्ने चिन्ता छ ।’

पश्चिमाञ्चल माविमा पत्रकारिता पढिरहेकी जस्मिन गुरुङले पत्रकारिता कसरी विश्वसनीय बन्न सक्ला भनेर गरेको प्रश्नमा भण्डारीले भने, ‘पारदर्शिता, उत्तरदायी र आधिकारिताले पत्रकारितालाई विश्वसनीय बनाउँछ, मिथ्या र भ्रामक सूचनाबाट बचाउँछ ।’ खोजी पत्रकारिताले समस्या उजागरसँगै समाधानका उपाय पनि ल्याउन सक्नुपर्ने विचारसमेत उनले राखे ।

निमजिमकी फेलो एलिना राईले फिचर समाचारमा व्यक्तिहरुका भनाइहरुमात्रै समेट्दा हुने भए पनि खोजी पत्रकारितामा प्रमाणहरु जुटाउनुपर्ने बताइन् । लेकसिटी कलेजकी विद्यार्थीसमेत रहेकी पत्रकार रीना थापाले निमजिमका लागि आफूले गरेको खोजी पत्रकारिताको अनुभव सहपाठीहरुसहितका विद्यार्थीसँग साटिन् । उनले पोखराको लेकसाइडका स्पाहरुमा नाबालिगहरुको बेचबिखन कसरी भइरहेको भन्ने समाचार हालै लेखेकी थिइन् । त्यस क्रममा सबै प्रमाण र तथ्य जुटाइसकेपछि मात्रै प्रहरी, प्रशासनको पनि भनाइ लिन गएको बताइन् । ‘पहिला प्रहरी प्रशासनकहाँ गएको भए सूचना लुकाइसक्ने रहेछन्,’ उनले भनिन् ।

निमजिमकै कार्यक्रम सहायक आयसा बज्राचार्यले संस्थाले कसरी नयाँनयाँ पत्रकारहरुलाई अवसर दिन्छ र कसरी खोजी पत्रकारिता गर्न सकिन्छ भन्नेबारे बताइन् । कलेजका अध्यक्ष प्राडा विश्वकल्याण पराजुलीले विद्यार्थीलाई आफूले पढेको विषय पत्रकारितामा करियर बनाउन हौसला मिलोस् भनेर सफल र व्यावसायिक पत्रकार भण्डारीसहितलाई डाकेर विद्यार्थी प्रेरित गरिएको जानकारी दिए । सहायक क्याम्पस प्रमुख शोभाकान्त सिग्देलले पाठ्यक्रमसँगै विद्यार्थीहरुलाई व्यावहारिक ज्ञान दिन अतिरिक्त क्रियाकलाप कलेजमा हुँदै आएको बताए । अनुभवी पत्रकार दिनेश रेग्मीले समाचार सजिलै नपाइने खोज्नु नै पर्ने विचार राखे । विद्यार्थीहरु अस्मिता रानाभाट, सन्देश शर्मा लगायतले पत्रकारिताका विविध आयामबारे जिज्ञासा राखेका थिए ।विद्यार्थी वसन्त कार्कीले कार्यक्रममा सहजीकरण गरेका थिए ।